Lista kursów

English version

Kod kursu: IWS10149o16
Rok / Semestr: 2016/2017 zimowy
Nazwa: Biologia i ekologia
Kierunek: Inżynieria i Gospodarka Wodna
Typ studiów: I st. - inżynierskie
Rodzaj kursu: Obligatoryjny
Semestr studiow: 1
Punkty ECTS: 5
Formy kształcenia (wykłady / ćwiczenia / inne): 30 / 30 / 0
Prowadzący: dr Elżbieta Szopińska
Język: polski


Efekty kształcenia: Wiedza Ma podstawową wiedzę z zakresu biologii i ekologii dostosowaną do studiowanego kierunku studiów; zna podstawowe grupy systematyczne organizmów żywych i ich rolę w środowisku; zna przebieg i rolę podstawowych procesów fizjologicznych; ma ogólną wiedzę o funkcjonowaniu organizmów żywych na różnych poziomach złożoności; rozumie podstawowe procesy biologiczne i ekologiczne zachodzące w środowisku; ma wiedzę o roli i znaczeniu środowiska przyrodniczego oraz o jego zagrożeniach; zna organizację ochrony przyrody w Polsce i UE. Umiejętności Dokonuje identyfikacji i standardowej analizy zjawisk zachodzących w przyrodzie; potrafi zidentyfikować czynniki negatywnie oddziałujące na środowisko przyrodnicze; potrafi rozpoznać podstawowe grupy organizmów i ocenić ich rolę w danym środowisku; potrafi ocenić stan środowiska (jego degradację) na podstawie organizmów wskaźnikowych; potrafi dokonać doboru roślin do wykorzystania (np. przy rekultywacji) w zależności od warunków środowiskowych.

Kompetencje: Jest świadomy roli organizmów żywych w ochronie środowiska przyrodniczego.

Wymagania wstępne:

Treści kształcenia: Podstawowe zagadnienia współczesnej systematyki świata organizmów żywych. Podstawy teoretyczne w zakresie budowy, roli i funkcjonowania wybranych grup organizmów żywych. Rozpoznawanie wybranych grup organizmów. Podstawowe pojęcia oraz charakterystyka zagadnień dotyczących: biosfery, atmosfery, hydrosfery, litosfery, czynników ekologicznych (w tym prawo Liebiga i Shelforda). Najważniejsze typy ekosystemów ze szczególnym uwzględnieniem wód słodkowodnych (wody stojące i płynące). Ekologia populacji. Naturalne i antropogeniczne przekształcenia ekosystemów. Formy wzajemnego oddziaływania organizmów w środowisku oraz oddziaływania na środowisko. Gatunki wskaźnikowe. Ocena i waloryzacja ekologiczna. Ochrona przyrody w Polsce i UE. Specyfika środowiska miejskiego i ekologiczne aspekty kształtowania krajobrazu.

Literatura: 1. Buchwald K., Engelhardt W. Kształtowanie krajobrazu a ochrona przyrody. PWRiL, Warszawa, 1975. 2. Jasnowska J., Jasnowski M., Radomski J., Friedrich S., Kowalski W.: Botanika, Szczecin 1999. 3. Kozłowska E., Proekologiczne gospodarowanie wodą opadową w aspekcie architektury krajobrazu. Monografia LXVII, Nr II, seria: Współczesne problemy architektury krajobrazu. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław, 2008. 4. Łukasiewicz A., Drzewa w środowisku miejsko-przemysłowym [w:] Życie drzew w skażonym środowisku. PAN- Instytut Dendrologii, Poznań, s. 49-85, 1989. 5. Mackenzie A., BalI A., Virde S.: Krótkie wykłady. Ekologia. PWN, Warszawa 2000. 6. Pawlaczyk-Szpilowa M.: Biologia i ekologia. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej. Wrocław 1997. 7. Prończuk J.: Podstawy ekologii rolniczej, PWN, Warszawa 1982. 8. Pullin A.S.: Biologiczne podstawy przyrody. PWN, Warszawa 2005. 9. Richling A., Solon J. Ekologia krajobrazu. Wydawnictwo PWN, 2002. 10. Weiner J.: Życie i ewolucja biosfery. PWN, Warszawa 1999. 11. Wiąckowski S.: Ekologia ogólna, Ofic. Wyd. Branta, Bydgoszcz, 1998. 12. Zimny H.: Wybrane zagadnienia z ekologii. Skrypty SGGW, Warszawa, 1992.

Metody oceny: zaliczenie trzech sprawdzianów z ćwiczeń, ocena z zielnika, egzamin pisemny. Na ocenę końcową z przedmiotu składa się ocena z ćwiczeń (50%) oraz ocena z wykładu (50%).

Uwagi: Wykład 1: Podstawy teoretyczne systematyki organizmów żywych (Procaryota i Eucaryota); rys historyczny, podstawowe zagadnienia dotyczące współczesnej systematyki oraz budowa i funkcjonowanie organizmów (Procaryota) cz.1. Wykład 2: Podstawy teoretyczne systematyki organizmów żywych (Procaryota i Eucaryota); rys historyczny, podstawowe zagadnienia dotyczące współczesnej systematyki oraz budowa i funkcjonowanie organizmów (Pocaryota) cz.2. Wykład 3: Budowa i funkcjonowanie organizmów (Eucaryota). Wykład 4: Procesy anaboliczne i kataboliczne (fotosynteza, oddychanie wewnątrzkomórkowe) cz.1. Wykład 5: Procesy anaboliczne i kataboliczne (fotosynteza, oddychanie wewnątrzkomórkowe) cz.2. Wykład 6: Podstawy ekologii – podstawowe pojęcia oraz charakterystyka zagadnień dotyczących: biosfery, atmosfery, hydrosfery, litosfery. Powietrze jako czynnik warunkujący życie organizmów w biosferze. Degradacja środowiska. Wykład 7: Czynniki ekologiczne, w tym prawo Liebiga i Shelforda. Abiotyczne i biotyczne czynniki środowiska. Wykład 8: Przegląd wybranych typów ekosystemów ze szczególnym uwzględnieniem wód słodkowodnych (wody stojące i płynące). cz.1 Wykład 9: Przegląd wybranych typów ekosystemów ze szczególnym uwzględnieniem wód słodkowodnych (wody stojące i płynące). cz.2 Wykład 10: Ekosystem jako podstawowa jednostka ekologiczna oraz układy troficzne. Ekologia populacji. Przyczyny wzrostu i spadku populacji. Typy rozrodczości. Typy wzrostu populacji (wykładniczy, logistyczny i ustabilizowany). cz.1 Wykład 11: Ekosystem jako podstawowa jednostka ekologiczna oraz układy troficzne. Ekologia populacji. Przyczyny wzrostu i spadku populacji. Typy rozrodczości. Typy wzrostu populacji (wykładniczy, logistyczny i ustabilizowany). cz.2 Wykład 12: Ocena i waloryzacja ekologiczna. Przyroda jako zbiór różnorodnych wartości: ekonomicznych, poznawczych (naukowych), edukacyjnych, estetycznych. Różnorodność biologiczna i krajobrazowa jako główny cel ochrony przyrody. Wykład 13: Ochrona przyrody w Polsce (zagrożenia różnorodności biologicznej, organizacja, akty prawne). Konwencje międzynarodowe i deklaracje w sprawie ochrony bioróżnorodności. Strategia ochrony przyrody Unii Europejskiej. System Natura 2000. Wykład 14: Specyfika środowiska miejskiego. Ekologiczne aspekty kształtowania krajobrazu. Zasady zrównoważonego rozwoju. Wykład 15: Repetytorium. Rodzaj i zakres ćwiczeń: ćwiczenia laboratoryjne. Ćwiczenie 1: Morfologia organizmów roślinnych i ich rola w środowisku. Cz.1 Ćwiczenie 2: Morfologia organizmów roślinnych i ich rola w środowisku. Cz.2 Ćwiczenie 3: Molekularne składniki żywej materii. Budowa i rola tkanek roślinnych i zwierzęcych ze szczególnym uwzględnieniem ich roli w procesach fizjologicznych. Ćwiczenie 4: Sprawdzian z ćwiczeń 1 – 3. Sposoby rozmnażania i dziedziczenie cech organizmów żywych. Rola genomu w inżynierii genetycznej i przekazywaniu cech. Ćwiczenie 5: Rozpoznawanie i charakterystyka wybranych grup organizmów: wirusy, bakterie i grzyby. Rola mikroorganizmów w biogeochemicznym procesie krążenia węgla, azotu, siarki, fosforu i żelaza w przyrodzie. Rola mikroorganizmów w niszczeniu przedmiotów użytkowych. Cz.1 Ćwiczenie 6: Rozpoznawanie i charakterystyka wybranych grup organizmów: wirusy, bakterie i grzyby. Rola mikroorganizmów w biogeochemicznym procesie krążenia węgla, azotu, siarki, fosforu i żelaza w przyrodzie. Rola mikroorganizmów w niszczeniu przedmiotów użytkowych. Cz.2 Ćwiczenie 7: Rozpoznawanie wybranych grup organizmów: glony. Rozpoznawanie wybranych grup roślin, zaliczanych do organizmów pionierskich: porosty i mszaki. Paprotniki Ćwiczenie 8: Rozpoznawanie wybranych grup roślin wyższych. Praca z zielnikiem. Ćwiczenie 9: Sprawdzian z ćwiczeń 4 – 8. Gleba jako miejsce życia organizmów. Ćwiczenie 10: Podstawowe cechy ekosystemów wód stojących i płynących, zależności troficzne. Klasy czystości wód. Organizmy wskaźnikowe. Naturalne i antropogeniczne przekształcenia ekosystemów wodnych i od wód zależnych. Cz.1 Ćwiczenie 11: Podstawowe cechy ekosystemów wód stojących i płynących, zależności troficzne. Klasy czystości wód. Organizmy wskaźnikowe. Naturalne i antropogeniczne przekształcenia ekosystemów wodnych i od wód zależnych. Cz.2 Ćwiczenie 12: Organizacja biocenoz leśnych i pól uprawnych. Geografia roślin i zoogeografia. Sukcesja ekologiczna. Cz.1 Ćwiczenie 13: Organizacja biocenoz leśnych i pól uprawnych. Geografia roślin i zoogeografia. Sukcesja ekologiczna. Cz.2 Ćwiczenie 14: Sprawdzian z ćwiczeń 8 – 13. Krajobraz jako układ ekologiczny. Metody oceny zasobów przyrody. Ćwiczenie 15: Zaliczenie ćwiczeń. Prowadzący wykłady: dr inż. Paweł Szyszkowski, dr Elżbieta Szopińska Prowadzący ćwiczenia: dr inż. Paweł Szyszkowski, dr Elżbieta Szopińska