Lista kursów

English version

Kod kursu: IISS10085o15
Rok / Semestr: 2015/2016 zimowy
Nazwa: Fizyka i chemia gleb
Kierunek: Inżynieria Środowiska
Typ studiów: I st. - inżynierskie
Rodzaj kursu: Obligatoryjny
Semestr studiow: 1
Punkty ECTS: 5
Formy kształcenia (wykłady / ćwiczenia / inne): 30 / 30 / 0
Prowadzący: dr inż. Grzegorz Pęczkowski
Język: polski


Efekty kształcenia: Wiedza Rozumie procesy i zna etapy powstawania gleby i czynniki glebotwórcze; zna podstawowe właściwości chemiczne i fizyczne, sorpcyjne i biologiczne gleb; zna systematykę, bonitację i zasady kartografii gleb; zna rodzaje wód glebowych i ich dostępność; zna najważniejsze właściwości fizyczne i chemiczne wody oraz wiążące się z tym zjawiska w glebie takie jak podsiąk kapilarny, infiltracja, przewodnictwo cieplne gleb, dyspersja substancji, zjawisko histerezy wodnej gleb, czy poboru wody przez korzenie roślin. Umiejętności Umie ocenić warunki glebowe obszaru; potrafi wykonać oznaczenia składu granulometrycznego gleb; umie przeprowadzić oznaczenia podstawowych właściwości fizycznych i niektórych chemicznych gleb; potrafi posługiwać się mapą glebowo-rolniczą, właściwie interpretując prezentowane wyniki; umie określić niektóre właściwości fizyko-wodne gleb; potrafi obliczyć zasoby wodne gleby w skali profilu i obszaru i właściwie interpretować je na tle charakterystycznych stanów retencji wodnej gleb.

Kompetencje: Wykazuje zrozumienie znaczenia litosfery, w szczególności gleby jako biologicznie czynnej warstwy dla rozwoju cywilizacji; rozumie znaczenie gleby i jej właściwości fizycznych i chemicznych, jako rolniczej przestrzeni produkcyjnej.

Wymagania wstępne: Chemia, biologia i ekologia.

Treści kształcenia: Czynniki glebotwórcze i powstawanie gleb, poziomy genetyczne i ich oznaczanie, środowisko glebowe. Właściwości fizyczne, chemiczne, sorpcyjne i biologiczne gleb. Zasobność i żyzność gleb. Systematyka, bonitacja i kartografia gleb. Mapy glebowo-rolnicze. Woda, związek bilansu wodnego z cieplnym gleb, właściwości wodne gleb. Rodzaje wód glebowych, ocena ich dostępności. Pojęcie podsiąku kapilarnego, pobór wody przez korzenie roślin, zjawisko infiltracji. Współczynnik filtracji i przewodnictwo w stanie niepełnego nasycenia. Właściwości cieplne gleb, równanie ciągłości transportu, dyspersji substancji. Potencjał wody glebowej.

Literatura: 1. Zawadzki S., 1999. Gleboznawstwo. Wyd. PWRiL Warszawa. 2. Drozd J., Licznar M., Licznar S., Weber J.,1998. Gleboznawstwo z elementami mineralogii i petrografii. Wyd. AR Wrocław. 3. Kowalik P. Zarys Fizyki gruntów, wyd. Politechniki Gdańskiej, 2007. 4. Kowalik P. Agrohydrologia obliczeniowa, Zesz.33, W-wa 2010.

Metody oceny: Raporty z wykonanych oznaczeń laboratoryjnych i ćwiczeń projektowych, 2 kolokwia, egzamin pisemny. Na ocenę końcową z przedmiotu składa się ocena z ćwiczeń (45%) oraz ocena z wykładu (55%).

Uwagi: Program przedmiotu: Wykład 1-2: Powstawanie gleb i czynniki glebotwórcze, morfologia profilu glebowego – podstawowe pojęcia, poziomy genetyczne i ich oznaczanie. Gleba jako układ trójfazowy. Środowisko glebowe. Wykład 3-5: Właściwości fizyczne, chemiczne, sorpcyjne, biologiczne gleb, potencjał redox, odczyn, zawartość ważniejszych pierwiastków i próchnicy. Zasobność i żyzność gleb. Wykład 6-7: Systematyka, bonitacja i kartografia gleb. Mapy glebowo-rolnicze. Wykład 8: Woda, bilans wodny i cieplny gleb, właściwości wodne gleb. Wykład 9: Rodzaje wód glebowych, ocena ich dostępności. Wykład 10: Podsiąk kapilarny, znaczenie, rodzaj gleby a wysokość i prędkość podsiąku kapilarnego. Wykład 11: Pobór wody przez korzenie roślin, zjawisko infiltracji. Wykład 12: Współczynnik filtracji i przewodnictwo w stanie niepełnego nasycenia, metody pomiaru przewodnictwa wodnego oraz uwilgotnienia gleb. Wykład 13: Właściwości cieplne gleb, równanie ciągłości transportu, dyspersji substancji. Wykład 14: Potencjał wody glebowej, metody określania, zjawisko histerezy wodnej gleb. Parametryzacja ośrodka glebowego. Wykład 15: Repetytorium. Rodzaj i zakres ćwiczeń: ćwiczenia laboratoryjne i projektowe. Ćwiczenia 1-2: Oznaczanie składu granulometrycznego gleby. Ćwiczenia 3-5: Oznaczanie gęstości właściwej i objętościowej oraz porowatości, właściwości chemicznych. Ćwiczenia 6-7: Mapy glebowe. Ćwiczenia 8-12: Obliczenie uwilgotnienia gleb, zmian zapasów wody, charakterystycznych stanów pojemności wodnej, odciekalności, przewiewności i retencji wodnej gleb. Ćwiczenia 13-14: Określenie polowego zużycia wody. Ćwiczenie 15: Zaliczenie ćwiczeń.