Lista kursów

English version

Kod kursu: IAS20197f15
Rok / Semestr: 2015/2016 letni
Nazwa: Krajobraz forteczny – ochrona dziedzictwa kulturowego w architekturze
Kierunek: Architektura Krajobrazu
Typ studiów: II st. - magisterskie
Rodzaj kursu: Fakultatywny
Semestr studiow: 1
Punkty ECTS: 6
Formy kształcenia (wykłady / ćwiczenia / inne): 28 / 42 / 0
Prowadzący: dr inż. arch. Jerzy Potyrała, dr inż. Łukasz Pardela
Język: polski / angielski


Efekty kształcenia: Wiedza Zna chronologię powstawania i specyfikę funkcjonalno – przestrzenną obiektów zabytkowej architektury militarnej; identyfikuje i nazywa elementy zabytkowej twierdzy; rozumie rolę historycznych fortyfikacji w krajobrazie kulturowym miasta; rozumie elementy zawarte na mapach historycznych; potrafi wymienić funkcje zieleni na terenie historycznych fortyfikacji; rozpoznaje i wskazuje wartości historycznie uformowanej przestrzeni; określa współczesne sposoby zagospodarowania terenów pofortecznych. Umiejętności Umie zróżnicować i opisać charakter fortyfikacji z różnych epok; poznał zasady pozyskiwania materiałów źródłowych w urzędach konserwatora czy urzędach miasta; wie jak wykonać waloryzację historyczno-krajobrazową zespołu obiektów fortecznych; umie wyróżnić zieleń forteczną, nasadzaną celowo w danej epoce historycznej; potrafi przedstawić i zastosować współczesne tendencje zagospodarowania budowli fortecznych dla celów turystyczno – edukacyjnych.

Kompetencje: Kompetencje społeczne (postawy) Wie jak współpracować z urzędem konserwatora zabytków i ośrodkiem dokumentacji zabytków; może uwzględnić w pracy projektowej architekta krajobrazu wymagania dotyczące ochrony wartości kulturowych zabytkowych obiektów; praca w zespole projektowym.

Wymagania wstępne: zasady projektowania krajobrazu, projektowanie obiektów architektury krajobrazu, grafika inżynierska, historia architektury.

Treści kształcenia: Zarys rozwoju fortyfikacji europejskich od wczesnego średniowiecza do czasu II wojny światowej. Elementy i sposoby obrony – ich wpływ na formę obiektów architektonicznych w różnych epokach historycznych. Zabytki architektury militarnej różnych zakątków świata w zarysie – ujęcie w zakresie walorów krajobrazowych. Formy ochrony architektury militarnej, jako założeń wielkoobszarowych związanych z problematyką zieleni. Funkcje urzędu konserwatora zabytków i ośrodków dokumentacji zabytków. Kolejność architektonicznych prac badawczo – projektowych w rewaloryzacji i rewitalizacji zabytkowych obiektów. Zieleń forteczna – funkcje historyczne, a współczesne problemy dotyczące jej kształtowania. Mała architektura związana z obsługą ruchu turystycznego na terenie zabytkowej fortyfikacji. Trwała ruina, jej rola w krajobrazie. Waloryzacja panoram i wnętrz krajobrazowych na terenach zabytkowych twierdz.

Literatura: 1. Bogdanowski J. 2002. Architektura obronna w krajobrazie Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków. 2. Broniewski T. 1959. Historia architektury w zarysie. Zakład Narodowy im Ossolińskich, Wrocław. 3. Chorzępa J. 2007. Fortyfikacje. CARTA BLANCA Sp. z o.o., Warszawa. 4. Kozarski P., Molski P. 2001. Zagospodarowanie i konserwacja zabytkowych budowli. Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Fortyfikacji, Warszawa. 5. Krajewski K. 1974. Mała encyklopedia architektury i wnętrz. Zakład Narodowy im Ossolińskich Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk. 6. Małachowicz E. 1994. Konserwacja i rewaloryzacja architektury. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej. 7. Pilch J. 1978. Zabytki architektury Dolnego Śląska; Zakład Narodowy im Ossolińskich Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk. 8. Seria wydawnicza Towarzystwa Przyjaciół Fortyfikacji pt Fortyfikacje, tomy I – XVII, 1999 - 2005 . Warszawa. 9. Przyłęcki M. 1998, Budowle i zespoły obronne na Śląsku; Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Warszawa.

Metody oceny: - zaliczenie pracy indywidualnej - model i analiza układu przestrzennego oraz wartości krajobrazowej elementów twierdzy w danym okresie historycznym ćwiczenie klauzurowe; – zaliczenie pracy zespołowej: plansza ilustrująca całość opracowania grupy; - zaliczenie pracy zespołowej – ocena prezentacji multimedialnej zespołu; - systematyczna praca na zajęciach; - egzamin pisemny.

Uwagi: Program przedmiotu: Wykłady. Wykład 1. Omówienie celu przedmiotu, sposobu jego realizacji. Ogólna charakterystyka problematyki ochrony zabytków architektury obronnej w aspekcie krajobrazowym. Wykład 2. Mapy historyczne twierdz, międzywojenne messtischblatt, współczesne mapy topograficzne – ogólna charakterystyka, źródła ich pozyskiwania. Urzędy związane z ochroną zabytków. Wykład 3. Historyczne elementy obronne i systemy obrony – rodzaje dzieł architektury fortecznej, słowniczek pojęć. Wykład 4. Zarys rozwoju fortyfikacji europejskich od wczesnego średniowiecza do XVII w. Wykład 5. Zarys rozwoju fortyfikacji europejskich od XVIII w do czasu II wojny światowej. Wykład 6. Architektura forteczna w krajobrazie różnych zakątków świata. Wykład 7. XVIII i XIX wieczna architektura obronna w krajobrazie Dolnego Śląska. Wykład 8. Ochrona obszarowa zabytków. Plan ochrony konserwatorskiej. Kolejność prac badawczo – projektowych w architektonicznych działaniach związanych z rewaloryzacją i rewitalizacją. Wykład 9. Zieleń forteczna – funkcje historyczne i współczesne problemy dotyczące zieleni na terenie twierdz. Wykład 10. Działania konserwatorskie w zakresie: zieleń forteczna – wyłonienie nasadzeń celowych i metody eliminacji zieleni inwazyjnej. Wykład 11. Trwała ruina, definicja, metody konserwatorskie, jej rola w krajobrazie – panorama, wnętrze krajobrazowe. Wykład 12. Metody waloryzacji panoram w ujęciu ochrony krajobrazu kulturowego o pochodzeniu fortecznym. Modele stanu istniejącego, analizy i projekty rewaloryzacji. Wykład 13. Przykłady obiektów historycznych fortyfikacji z terenu Europy, które poddano rewaloryzacji – ich współczesne funkcje. Wykład 14. Mała architektura związana z obsługą ruchu turystycznego na terenie twierdzy. Wykład 15. Repetytorium. Ćwiczenia: ćwiczenia projektowe Ćwiczenie 1. Omówienie programu zajęć projektowych i formy zaliczenia ćwiczeń. Wybór tematu. Ćwiczenie 2. Kwerenda materiałów historycznych: mapy, ryciny, opracowania studialne, dane z MPZP i Studium uwarunkowań itp, na temat terenu opracowywanej historycznej twierdzy. Ćwiczenie 3. Wizyta na opracowywanym terenie, ocena stanu obecnego w porównaniu z materiałami historycznymi. Współczesne funkcje terenu i obiektów. Panoramy i wnętrza krajobrazowe – stan istniejący. Ćwiczenie 4 i 5. Wnioski z badań terenowych w formie modeli graficznych. Ćwiczenie 6 i 7. Robocze opracowanie materiałów historycznych i badań współczesnych – modele elementów twierdzy i układu zieleni fortecznej w poszczególnych etapach jej historii. Ćwiczenie 8. Zadanie klauzurowe – plan ochrony konserwatorskiej i program funkcjonalny projektowanej rewaloryzacji terenów miejskiej zieleni o fortecznym rodowodzie na terenie opracowanej historycznej twierdzy. Ćwiczenie 9. Omówienie projektów zadania klauzurowego, wybór rozwiązania dla grupy odpowiedzialnej za daną twierdzę. Ćwiczenie 10, 11 i 12. Graficzne opracowanie materiałów historycznych, badań współczesnych i rozwiązań projektowych – modele elementów twierdzy i układu zieleni fortecznej w poszczególnych etapach jej historii, projekty rewaloryzacji układów. Modele widoków perspektywicznych dla projektowanej rewaloryzacji. Ćwiczenie 13. Weryfikacja rozwiązania projektowego dla nowego układu zieleni i funkcji tych terenów w opracowanym mieście - twierdzy. Ćwiczenie 14. Prezentacja grupowego opracowania przez zespół projektowy zajmujący się daną twierdzą. Ćwiczenie 15. Oddanie indywidualnego opracowania i zaliczenie ćwiczeń. Prowadzący wykłady: dr inż. arch. Jerzy Potyrała Prowadzący ćwiczenia: dr inż. arch. Jerzy Potyrała, dr inż. Łukasz Pardela, arch. kraj., mgr inż. arch. kraj. Aleksandra Staszewska